It happened in a parallel time, as they would call it before, “once upon a time, beyond seven mountains”. // Zdarzyło się to gdzieś w czasie równoległym, albo jak zwano go kiedyś, “dawno, dawno temu, za siódmą górą”.
From earth, fire, water and air they were born. / Zrodzeni z ziemi, ognia, powietrza i wody.
Sons of the thunder, offspring of storm. / Synkowie gromu, potomstwo burzy.
***
***
There is a certain feel to Ketama, thick of deliquency, border town dubious vibe, all those fake Lacoste tracksuits, vintage Mercedes, joints rolled with strong espresso or cafe au lait in every corner, cars fixed for the smuggling in the backstreets full of garages, police sniffing around not for drug dealers but for journalist who could expose the local deals, troll – ugly prostitutes in dirty shithole behind market place, new money invested in buildings with intentionally poor facades, broken PC’s in internet cafes, wrinkles and cigarette cough, and those stares, those hard to compare to anywhere else Maghreb male attitude and style that puts so many Moroccan or Algerian migrants in trouble in Spain or France, like a parody of thief-cum-terrorist-cum-street dealer, walking cliche.
And it is a world where women are hidden in the kitchen. It feels like they hardly exist, mute shy smiles in the background.
***
Ketama ma bardzo specyficzny klimacik. Śmierdzi tu jakimś cinkciarstwem i taksówkarstwem, pograniczem, kiepskim kryminałem, te wszystkie podrabiane dresy Lacoste, stare Mercedesy, wszechobecne i wszechwładne jointy z dobrego haszu i ciężkich marlborasów, przy niekończących się kawkach, te auta faszerowane towarem na przemyt w bocznych uliczkach pełnych warsztatów, te przerażające swą brzydotą prostytutki chwytające za jaja na wejściu do obskurnego burdelu o ścianach jak świątynia Cthulhu, te architektoniczne pałacopotworki o surowych fasadach ukrywających wypraną kasę, zepsute komputery w kafejkach, zmarszczki od marihuanowego śmiechu i kaszel od papierosów, i te spojrzenia, te niemożliwe do pomylenia z żadnym innym regionem świata męskie pozy i stylówa z Magrebu która niejednego Marokańca czy Algierczyka na emigracji pakuje prosto w ramkę chodzącego po ulicy stereotypu – krzyżówki złodzieja-cwaniaczka-dilera-terrorysty.
Jest to też świat kobiet ukrytych w kuchni, nie ma ich nawet na targowisku, są schowane koło importowanych DVD i plazm, tuż przy czajniku na miętową herbatę. Nieme duchy, czasem smażą sardynki.
***
***
***
***
***
***
Sahara is friendly ground to weird and surprising stories. It hides mystery even in the age of satellite surveillance. It is not clear from where the people who now control Timbuktu came. What is certain, half of Mali, one of more stable countries of West Africa is now out of government control. Oh, wait, there is no real government now, president Toure was toppled in military coup by angry army officers who are losing control in war against Tuareg uprising. Tuaregs, strengthened by comrades returning from Libia after deserting Kaddafi army with lots of arms, advanced their rebellion to a new stage, managed to wrestle half of country from their former black slave tribes, and declared first Tuareg state in the world, Republic Azawad. Not for long. Recently the Ansar al-Din, as they call themselves, Defenders of Faith, riding on the tanks claimed Timbuktu for themselves and quickly declared in interview with Al Jazeera, that their attitude towards Azawad is “the same as to all republics, we do not concern ourselves with them, we are interested in spreading Islam”. And sharia law, starting from Timbuktu, a city where only few months ago, in January 2012 another edition or multinational world music Festival au Desert was held. Now music is illegal and women have to start shopping for veils, unthinkable in Tuareg culture. Welcome to chaos of Arab spring spreading south.
These are images from Kidal, homeland of Tuareg culture, center of Azawad, home of Grammy winners, the Tinariwen.
***
Sahara to doskonały teren do wylęgania się dziwnych i zaskakujących opowieści, tajemnica ma się dobrze nawet w epoce satelitarnego podglądactwa. Nie jest jasne skąd wzieli się ludzie którzy rządzą teraz Timbuktu. Jedno jest pewne, połowa Mali, jednego z bardziej stabilnych do niedawna zachodnioafrykańskich krajów jest poza kontrolą rządu. Poprawka, nie ma już rządu, prezydent Toure został obalony w zamachu stanu przez wściekłych oficerów tracących kontrolę nad wojną z rebelią Tuaregów. Ci nomadzi, wzmocnieni przez towarzyszy wracających po latach służenia w armii Kadafiego ze sprzętem i uzbrojeniem, rozwinęli tlącą się od lat partyzantke w otwarte powstanie, wyrwali połowę kraju swym dawnym niewolnikom rządzącym stolicą na południu, i ogłosili powstanie pierwszego tuareskiego kraju na świecie, republiki Azawad. Nie na długo. Ostatnio Ansar al – Din, jak nazywają siebie ci dziwni panowie w brodach, Obrońcy Wiary, wjechali na czołgach do Timbuktu wypierając tuareskich partyzantów, i w wywiadzie dla reportera Al Jazeery ogłosili że ich stosunek do Azawad jest “taki sam jak do innych republik, nie interesują nas, zajmujemy się szerzeniem Islamu”. Nowe prawo dla Timbuktu to sharia, miasto które jeszcze w styczniu 2012 gościło kolejną edycję Festival au Desert, międzynarodowe święto muzyki świata, jest teraz pod kontrolą smutnych panów dla których muzyka jest dziełem szatana. Kobiety muszą zacząć rozglądać się za jakąś gustowną szmatą na twarz, coś nie do pomyślenia w matriarchalnej kulturze Tuaregów gdzie to panowie zakrywają się przed obcymi. Witamy w świecie arabskiej wiosny rozlewającej się na południe.
Zdjęcia pochodzą z Kidal, nieformalnej stolicy malijskich Tuaregów w sercu pustyni i republiki Azawad, domu zwycięzców Grammy, Tinariwen.
Talk what you like about respecting cultural difference, but do they also know it, fanatics influenced by globalization disease coming not only from MTV but also from Arab TV stations broadcasting aggresive Islam of the Gulf? When we tell women wearing sacks is not so good idea, this is European neocolonialism and paternalism, when bearded preachers coming from Pakistan to Mali tell women of there they must do it, this is cultural difference that must be respected? Isn’t making that kind of distinction exactly a typical paternalistic simplification of us and homogenous “them”?
If this woman is forced to wearing veil , this is not cultural heritage we must accept without questioning, this is cultural rape, ideology spread by force, it has happened before many times in history ( what those preachers of ever Christian Europe like to forget ) , it will happen again, but let us be aware of it.
***
Gadajcie co chcecie o respektowaniu różnic kulturowych, ale czy oni też o tym wiedzą, fanatycy pod wpływem wirusa kulturowej globalizacji rozsiewanego nie tylko przez MTV ale i arabskie stacje telewizyjne nadające propagandę agresywnego islamu z zatoki Perskiej. Kiedy my mówimy, że nie uważamy ubieranie kobiet w worki za dobry pomysł, to jest to neokolonialistyczne pouczanie i etnocentryzm, ale kiedy brodaci kaznodzieje z Pakistanu przyjeżdżają do Mali aby “nawracać” tuareską starszyznę a potem mówić ich kobietom że te worki mają na głowę naciągnąć, to jest to kulturowa specyfika jaką musimy respektować? Czy robienie takich rozróżnień nie jest właśnie takim paternalistycznym uproszczaniem , dzieleniem świata na “nas” i jednorodnych “innych”?
Jeżeli ta dziewczyna poniżej zostanie zmuszona do przykrycia twarzy, to nie jest to kulturowe dziedzictwo jakie trzeba zaakceptować bez pytań, to kulturowy gwałt, ideologia wymuszana siłą, zdarzało się to wielokrotnie wcześniej w historii ( o czym obrońcy “odwiecznie chrześcijańskiej” Europy zdają się zapominać ) , i będzie się zdarzać w przyszłości, ale bądźmy tego świadomi.
With nowhere to go back, with no right to go forward, with no papers to live here and no papers to travel. Stuck in strange, obscure, not welcoming country, landlocked, at odds with neighbours. Surviving with no purpose, entrenched in boredom. Somali refugee camp, Eritrea.
It is still Bangladesh, tribal hills beyond Bandarban and Ruma, beyond Boga Lake, but many people here speak the same language as those near Mizoram in India, live the same life as hill tribes in nearby Burma. In the jungle, manmade borders mean even less then in nationalistic farmlands and cities. Life is quiet, peaceful and so are the people, not raising voice, shy smiles, gentle movements. Very poor, but jungle provides. Forest deer, says the hunter, is our favourite meat.
To wciąż Bangladesz, terytoria plemienne za Bandarban i Ruma, za jeziorem Boga, ale wielu z tutejszych mówi podobnymi językami jak ci z Mizoram w Indiach, żyje jak plemiona w pobliskiej Birmie. W dżungli granice wytyczone przez człowieka dla rzeczywistości znaczą mniej niż na nasyconych nacjonalizmem rolniczych płaskowyżach i miastach. Życie płynie tu powoli, ludzie są spokojni, rzadko podnoszą głos, nieśmiało uśmiechają. Bardzo biedni, blisko natury. Jedzą świnie które jedzą fekalia, polują kiedy jest na to pora. Leśny jeleń, mówi myśliwy, to najlepsze mięso.
Postcards from Iraq
Hardland. It used to be stone desert and rugged mountain country, and so are its towns. This is a sea of concrete, towns of narrow alleys and flat roofs injected with modernity and money. Jungle of steel walls , cable, tiles, plastic frame windows from China. Desert devoid of significant cultural life, women in public, dancehalls , bars, drugs, irony, counterculture. With waterpoints of fruits shakes, dominoe bars and most of all internet cafes, windows to the outside world. They are full of young men on You Tube who will later in the evening go out in Arbil’s biggest park and dance alone in front of giant wall screen to Lebanese videos showing a little bit of female flesh.
The money from oil, if peace allows, will very soon make Iraqi Kurdistan another Dubai. In the meantime it is , as cliche has it, a country in transition, from rebels to riches, from stone village to a middle class suburb and mall country. Boring as hell, to be honest.
This is Irbil, capital of Kurdish region.
And below some snapshots from rest of the concrete country – town on the Turkish border called Zakho, Duhok, and Baadre.
