Podróżując między kulturami, skacząc szybko z kontynentu na kontynent, nie sposób nie zauważyć jak blisko im nieraz, wbrew pozorom, do siebie, i jak umowna nawet tak wielka granica jak ocean Atlantycki może być. Być może takie rzeczy jak oczyszczająca rola ognia są na tyle pierwotne, że wpadliśmy na nie kiedy razem koczowaliśmy gdzieś na stepach Afryki, ale lecznicza funkcja tytoniu, obok podejścia do drzew, kąpieli roślinnych i paru innych rzeczy aż rzucały się w oczy u kameruńskich Bwiti gdzie trafiłem zaraz po moim pobycie u amazońskich szamanów.

…

When one travels between cultures, jumping quickly from one continent to another, it is hard not to notice how close they can be at times, despite intitial appearances, and how thin can be even such vast frontier as Atlantic ocean. Perhaps the purifying work of fire is so primal that we had learned it in times of camping together in the African savannah, but the healing function of tobacco, together with approach to medicinal trees, plant baths and a few other things were standing out in practices of African Bwitis I visited right after my stay with shamans of the Amazon.

…

[ Cameroon & Peru, 2014 ]

Wszystkie społeczeństwa mają swoje reguły i pajęczyny. Społeczeństwo nie jest twoim przyjacielem, to wampir, reguły mają cię wplątać w grę zespołową, której nigdy nie lubiłem ale nie buntuję się zbyt otwarcie, bo wiem, że szarpanie powoduje grzęźnięcie w pajęczynie.

Siedzę na oddziale chorób tropikalnych, wróciła malaria. Jest już spoko, gorączki minęły dzięki magicznym tableteczkom zachodniej medycyny ale zabawa będzie jeszcze trwała bo decydując się na grę z systemem wchodzisz w pajęczynę. Cykl leczenia to 14 dni, codziennie jedna pigułka. Nie można ich dostać w Polsce, ani nawet w niedalekim Berlinie. Można je sprowadzić do apteki z zagranicy, w dwudziestym pierwszym wieku trwa to trzy miesiące. Ma je też oddział na którym leżę. Niestety, państwo które go utrzymuje musi oszczędzać. System oszczędzania wygląda w ten sposób, że tabletki będą zrefundowane szpitalowi tylko jeżeli jestem w nim leżący, a zatem zamiast finansować raz na 24h jedną moją pigułke, państwo sfinansuje ją oraz mój dzień pobytu na oddziale.

Oczywiście znów obejdę te reguły, tak jak złamałem je miesiąc temu, podczas inicjacji innym lekarstwem, ibogą w światyni Bwiti w Kamerunie. Tym razem będę jednak tańczył  ostrożniej, bo ten pobyt tu na oddziale być może świadczy o tym, iż Bwiti mieli rację mówiąc o tym że kara za złamanie reguł może dogonić mnie gdziekolwiek.

Aby otrzymywać tamtą medycynę też musiałem leżeć zamknięty przez kilka dni, na betonowej podłodze pozbawionej okien celi na terenie światyni, słuchając niekończących się bębnów i harf, bez picia i jedzenia, przestrzegając dziesiątek skomplikowanych absurdalnych reguł inicjacji, jakie doprowadzić miały mnie, wespół z działaniem ibogainy do spotkania z przodkami i być może Bogiem. Nie wszystkie reguły zostały dochowane. System oczywiście twierdzi, że to właśnie jest źródłem porażki, mój wciąż racjonalny umysł sugeruje tak konkretne rzeczy jak zbyt mała dawka, ale jest trzecie rozwiązanie, żadnej porażki nie było i wszystko biegnie tak jak Norny to utkały.

Więcej później, jak pozwolą.

…

All societies have their rules and webs. Society is not your friend, it is a vampire, rules are there to entangle you in collective game that perhaps serves the collective but I never liked it. I do not rebel however, not too desperately, because I know that desperate struggle makes you more entangled in the web.

I am stuck in hospital ward, tropical diseases, diagnosis being return of malaria. I am cool already, fevers are gone thanks to the magical pills of the modern medicine, but the game will continue for some time, because once you start to play with the system, you are in the web, and it is not so easy to be out. The whole treatment lasts 14 days, one pill a day. They can not be bought here in Poland, not even in nearby Berlin. They could be ordered from the USA by any local pharmacy, but the procedure lasts 3 months. They are also in possesion of the ward that holds me prisoner. However, the state that supports the hospital is always “saving”. So the saving system works like this – the pills will only be refunded for the hospital if I am its in-patient. I have no other reason to be here, so I need to waste my time in their bed and the state will pay not only more my pill I take once in 24 hours, but also for each day of my stay.

Of course I will again find my way around these rules, as I also broke them a month ago, during my intitation with another medicine called iboga, in a Bwiti temple in Cameroon. This time however my dance around the rules wil be more careful, because my hospital stay now may testify to the truth in Bwitis’ warning that punishment for broken rules may catch me anywhere.

To receive that medicine I also needed to be locked for some days, laying on concrete floor in windowless cell inside the temple, listening to endless banging on the drums and harps, no food or water, obeying dozens of absurd, complicated rules of the initiation, rules that were designed to succesfully lead me, together with ibogaine chemistry in my brain, to meeting with my ancestors, and God, perhaps. Not all of these rules were followed. The system of course always claims in such situation, that it was the cause of failure, my still rational mind rather suggest insufficient dose, but there is a third option – there has been no failure and all is well, exactly as spun by the Norns.

More will follow later, if they allow.

Baka like to smoke. Baka are Pygmies from Central Africa and they smoke whatever and whenever. Baka also means weed in Polish slang. I love those little synchronicities, they are so obvious. Especially when you are stoned.

…

Baka uwielbiają bakać. Baka to Pigmeje z Afryki Środkowej i palą cokolwiek i gdziekolwiek. Baka znaczy też w naszym kraju towar do jarania, i wydaje się to oczywiste i więcej niż przypadkowe. Zwłaszcza po zbakaniu.

In recent years Baka were forced by governments to move out of the forests. This is for the loggers you know, for you we have some diseases and cheap work, come to the roadside. So they can not “poach” now , they can not be nomads anymore. They have to stay in “modern” earth houses with tin roofs and send their children to school. In the past they would smoke their jungle weed in leaves, but now there is lots of free paper, thank you government.

…

W ostatnich lata Baka zostali zmuszeni przez rządy do wyjścia z lasu. Las jest dla firm wycinających drewno, wiecie, dla was mamy trochę nowych chorób i gówniane fuchy czasami, przyjdźcie do drogi. Więc Baka nie mogą już “kłusować”, to rozrywka dla licencjonowanych myśliwych, najlepiej dewizowych. Nie mogą też już przenosić się z miejsca na miejsce. Muszą zamieszkać w “nowoczesnych” domach z ziemi i blachy falistej, i wysłać dzieci do szkoły. W przeszłości paliliby swe zielsko zawinięte w liście, ale teraz jest wiele darmowego papieru, dziękujemy ci rządzie.

Bits of maths and french language are flying into it the air… It will all end up as ash anyway, so why wait…

…

Kawałeczki matematyki i francuskiego pomalutku płoną sobie i fruną z wiatrem. I tak wszystko obróci się w popiół, po co zatem czekać?

Baka live in extremely tight tribal extended families, and as we know, smoking comes with sharing. The smoke weaves the community.

…

Baka żyją w bardzo bliskich relacjach wewnątrz rozszerzonych rodzin – klanów. Jak wiemy, palenie łączy się z dzieleniem. Dym tka wspólnotę.

Youth smoke it  //  Pali młodzież

Mothers smoke it  //  Palą matki

Hunters smoke it  //  Palą myśliwi

Drummers smoke it  //  Palą bębniarze

Dancers smoke it  //  Palą tancerze

And of course palm spirit drinkers too.  //  I oczywiście pijący wódę z palmy też.

When all the fun of the day is done, some go out for night hunt into the forest, of course after … //  Kiedy kończy się zabawa, niektórzy ruszają na nocne polowanie, oczywiście po …

Others lay down in their huts, with family and joint.  //  Inni kładą się w swych szałasach z rodzinami i jointem.

One of the few passions which are stronger than smoking is money. It is unfortunately much less binding, on the contrary, it rips community apart, fueled with alcohol, fights about money turn brothers against each other in a scenario repeated so many times before when tribal societies encountered gifts of the civilization. Here you see three of them.  Money, tobacco and new religion, which does not accept the belief in spirits of the forest.

…

Jedna z niewielu pasji mocniejszych od palenia to pieniądze. Niestety dużo słabiej też łączą, a raczej przeciwnie, rozrywają społeczne więzy, podlane alkoholem walki o kasę obracają przeciwko sobie braci i siostry, w scenariuszu już tylokrotnie odgrywanym, kiedy plemiona spotykały się z darami cywlizacji. Na zdjęciu poniżej widać trzy z najważniejszych. Pieniądze, tytoń i nowa religia, która nie akceptuje wiary w duchy lasu.

I brought them something too, mapacho, jungle tobacco from Peru, used there in ayahuasca ceremonies. Baka were impressed, saying it is very strong.

…

Też coś przywiozłem. Mapacho, dżunglowy tytoń z Peru, używany tam w ayahuaskowych ceremoniach. Baka byli pod wrażeniem, twierdząc iż jest bardzo mocny.

Some time later, in Bwiti ceremony I realized again how many practices of shamanism are universal in societies that never had any contact with each other. Here too tobacco was blown on those taking part in ceremony, for spiritual protection.

Baka live in dangerous forest and are excellent hunters, always on their guard, scanning extremely complex environment. Man below, wearing  personal protective amulets in a plastic bottle on his neck, is pictured during a jungle trip , when we walked barefoot through deep swamps, and on the bank of one stream encountered one of the deadliest poisonous snakes. He saw it and split apart with a single blow of his machete. Despite, or perhaps thanks to being stoned all day long.

…

Jakiś czas później, na ceremonii Bwiti uświadomiłem sobie ponownie jak wiele praktyk szamanizmu jest uniwersalne, podobne w społeczeństwach, które nigdy nie miały ze sobą żadnego kontaktu. Tutaj także tytoń dmuchany był jako duchowa ochrona na uczestników rytuału.

Baka żyją w niebezpiecznym lesie i są doskonałymi myśliwymi, zawsze czujni na sygnały niezwykle złożonego otoczenia. Chłopak poniżej, z ochronnymi amuletami w plastikowej buteleczce na szyi, jest sfotografowany podczas wyprawy do lasu, na której boso brnęliśmy przez bagna sięgające czasem do pasa, i na brzegu jednego z nich natkneliśmy się na jednego z najbardziej jadowitych węży w regionie. Chłopak ten ( zgineła mi pieprzona kartka z imionami… ) dostrzegł go i błyskawicznie rozpołowił jednym uderzeniem maczety. Pomimo tego, a może dzięki temu, że cały dzień był zbakany.